HÜKÜM ÇEŞİTLERİ

✔ Duruşma Sona Erince Ne Olur?

Duruşma sonucunda mahkeme müzakere yaparak hüküm verir.

✔ Hüküm Nedir?

Uyuşmazlığı sonlandıran son kararlardır. Ceza Muhakemeleri Kanunu 223 maddesi ile düzenlenen hüküm çeşitleri şunlardır: • Mahkumiyet kararı,

• Beraat kararı,
• Ceza verilmesine yer olmadığı kararı,
• Davanın reddi kararı,
• Güvenlik tedbirine hükmedilmesi kararı,
• Davanın düşmesi kararı.

Davayı sona erdiren kararlar kural olarak duruşma sonunda verilir. Ancak davanın reddi, ortadan kaldırılması veya  düşürülmesi, yargılamanın durması, görevsizlik, yetkisizlik ve maddenin yedinci fıkrasında tanımlanan derhâl beraat  kararlarının, duruşma açılmadan, duruşma hazırlığı aşamasında verilmesi olanağı vardır.

✔ Verilen Hükme Karşı Kanun Yoluna Gidilir Mi?

Hükümlere karşı itiraz yoluna gidilmez ancak istinaf ve temyiz kanun yoluna gidilebilir.(İstisnaen; seri muhakeme ve  basit yargılama usulü ile verilen hükümlere karşı gidilmez.)

✔ Mahkumiyet Kararı Nedir?

Mahkumiyet kararı, sanığa yüklenen suçun sabit olması halinde verilen karardır. Mahkumiyet hükmü, sanığa verilen  para ya da hapis cezası ile sonuçlanır. 

✔ Beraat Kararı Nedir?

Beraat kararı; ceza davası yargılamasında duruşmanın sona erdirilerek fail hakkında cezaya hükmolunmaması ve failin iddianamede atılı fiillerden aklanması neticesini doğuran bir hüküm verilmesidir. 

✔ Hangi Hallerde Beraat Kararı Verilir?

• Yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması,
• Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması,
• Yüklenen suç açısından failin kast veya taksirinin bulunmaması,
• Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması,
• Yüklenen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması.

Fiilin suç oluşturmaması veya yeni bir yasal düzenleme ile suç olmaktan çıkarılması gibi herhangi bir araştırmayı  gerektirmeyen hâllerde derhâl beraat kararı verilmesi gerekir. Ancak delil yetersizliği beraat kararı sonucunu doğurmaz.

✔ Beraat Kararı Bozulur mu? İstinaf veya Yargıtay Bozar mı?

Beraat kararı verildikten sonra, beraat kararına karşı itiraz süreci başlar. Şikayetçi taraf veya savcılık, beraat kararına  karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurabilir. Ayrıca sanık tarafı dahi beraat kararının gerekçe hükmüne karşı istinaf veya temyiz yoluna gidebilmektedir. 

✔ Kişinin Sabıka Kaydı Olur mu?

Beraat kararı veya beraat kararının konusu olan vakıa hiçbir şekilde adli sicil kaydına işlenmez.

✔ Beraat Kararı verildi, tazminat alınır mı?

Haksız tutuklama, gözaltı veya aramaya maruz kalan kişiler, devlet aleyhine tazminat davası açabilir. Alınan bu  tazminata beraat tazminatı olarak da adlandırılmaktadır. Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra haklarında  kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen kişiler maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Haksız  tutuklama tazminatı davası, ceza davasının kesinleşme kararının kişiye tebliğinden itibaren 3 ay, davanın  kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde açılmalıdır. Bu dava, zarara uğrayanın oturduğu yer ağır ceza mahkemesinde  ve eğer o yer ağır ceza mahkemesi tazminat konusu işlemle ilişkili ise ve aynı yerde başka bir ağır ceza dairesi yoksa,  en yakın yer ağır ceza mahkemesinde karara bağlanır. Tazminatın dayanağı olarak her türlü maddi manevi zarar talep edilebilir. Örneğin, kişi işten çıkarılmışsa kazanç kaybını, kendi işini yapıyor ve bırakmak zorunda kalmışsa uğradığı maddi zararı, kesilen sosyal yardımları, cezaevinde yaptığı masrafları, ceza davasında avukata ödediği vekalet ücretini, cezaevinde maruz kaldığı mağduriyetler ve zararlar sebebiyle manevi zararını, yine aile hayatının etkilenmesi sebebiyle manevi zararını talep edebilir. Kişi herhangi bir işte çalışmıyor olsa dahi, asgari ücret alıyormuş gibi maddi tazminata karar verilmelidir.

✔ Ceza verilmesine yer olmadığı kararı nedir?

CMK 223/3 ve 223/4 de ceza verilmesine yer olmadığına ilişkin haller düzenlenmiştir.

Yaş küçüklüğü 

Akıl hastalığı 

Sağır ve dilsizlik 

Geçici nedenlerin bulunması 

Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle işlenmesi 

Yüklenen suçun zorunluluk halinde işlenmesi 

Yüklenen suçun cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi 

Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması 

Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi 

Etkin pişmanlık

Şahsi cezasızlık sebebinin varlığı 

Karşılıklı hakaret

İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı

gibi nedenlerden dolayı sanığa ceza verilemediği hallerde, mahkemece sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı  kararı verilir.

✔ Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı Sicile İşler mi?

Sabıka kaydında herhangi bir şekilde bu karar görülmeyecektir.

✔ Giderler Talep Edilir mi?

Hakkında beraat veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilen kişi, sadece kendi kusurundan ileri gelen giderleri ödemeye mahkûm edilir. Bu kişinin önceden ödemek zorunda kaldığı giderler, Devlet Hazinesince üstlenilir.

✔ Tazminat Talep Edilir mi?

Kanuna uygun olarak yakalanmış veya tutuklanmış olup da; kusur yeteneği bulunmadığından ötürü hakkında ceza  verilmesine yer olmadığı kararı verilen kişiler haksız tutuklama tazminatı talep edemez.

✔ Davanın Reddi Kararı Nedir?

Aynı fiil nedeniyle, aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa mahkemece davanın reddine  karar verilir.

✔ Güvenlik Tedbirine Hükmedilmesi Kararı Nedir?

CMK m.223/6’da; Sanığın suçu işlediği sabit olması halinde, belli bir cezaya mahkûmiyet yerine veya mahkûmiyetle  birlikte güvenlik tedbirine hükmolunacağı belirtilmektedir.

Güvenlik tedbirleri Türk Ceza Kanunu’nun 53 ila 60. Maddeleri arasında sayılmaktadır. Bunlar, belli hakları kullanmaktan  yoksun bırakılma, müsadere, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri, akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri, mükerrirlere  ve özel tehlikeli suçlulara uygulanan güvenlik tedbirleri, sınır dışı edilme ve tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleridir.

✔ Davanın Düşmesi Kararı Nedir?

Ceza hukukunda davanın düşmesi, TCK’da öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma  şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hallerinde ceza mahkemesi tarafından verilen bir hüküm çeşididir.

Düşme kararı, kovuşturmanın her safhasında verilebilir. Diğer hüküm çeşitleri gibi yargılamanın sonunu beklemeye  gerek yoktur. Derhâl beraat kararı verilebilecek hâllerde düşme kararı verilemez

✔ Davanın Düşme Nedenleri Nelerdir?

Genel olarak iki nedenle davanın düşmesi kararı verilmesi mümkündür:

∙ TCK’da öngörülen düşme sebeplerinin varlığı,

∙ Ceza muhakemesi şartı olarak nitelenen, soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmemesi. Soruşturma ve kovuşturma şartı 5237 sayılı TCK’dan kaynaklanabileceği gibi özel kanunlardan da kaynaklanabilir

✔ Hangi Hallerde Düşme Kararı Verilir?

∙ Sanığın Ölümü 

∙ Genel Af

∙ Dava Zamanaşımı

∙ Şikayetten Vazgeçme 

∙ Önödeme

∙ Uzlaşma 

✔ Davanın düşmesi hükmüne karşı istinaf kanun yolu başvurusu yapılabilir. Davanın düşmesi kararı aleyhine temyiz  başvurusu yapılamaz. Davanın düşmesine ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye  mahkemesince verilen bu tür kararlar veya istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlar aleyhine temyiz kanun  yoluna gidilemez.